Η ελληνική παλιγγενεσία είναι μια υπόθεση η οποία δεν περιορίστηκε στην Ελλάδα ως εθνική ή γεωγραφική οντότητα, αλλά αφορούσε ένα δίκτυο προσώπων και πόλεων το οποίο εκτεινόταν από  την Μεσόγειο και την Κεντρική Ευρώπη έως την Αγγλία και τη Μαύρη Θάλασσα. Η Μασσαλία δεν ήταν μόνο γνωστή ως μια αρχαία ‘ελληνική’ πόλη που είχε ιδρυθεί από τους Φωκαείς τον 6^ο αι. π.Χ., αλλά αποτέλεσε και έναν από τους σημαντικούς κόμβους αυτού του δικτύου: πέραν του γεγονότος ότι από το τέλος του 18^ου αι. φιλοξένησε την ανάπτυξη μίας δυναμικής ελληνική κοινότητας, το λιμάνι της Μασσαλίας ήταν και το σημείο από όπου ξεκινούσαν οι περισσότεροι μη Έλληνες με σκοπό να πολεμήσουν για να βοηθήσουν την Ελληνική Επανάσταση.

Στην εισήγησή μας θα παρουσιάσουμε τους τρόπους με τους οποίους η ‘ελληνική’ μνήμη και ταυτότητα έχει εγγραφεί στο κτισμένο περιβάλλον της Μασσαλίας από το 1800 έως σήμερα. Η αναφορά στο αρχαίο παρελθόν της πόλης υπογραμμίστηκε εντονότερα ανά φάσεις, όπως π.χ. κατά τις εντυπωσιακές γιορτές του 1899 για την 25^η εκατονταετηρίδα από την ίδρυση της πόλης από τους Φωκαείς, αλλά εμφανίζεται διαχρονικά στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της πόλης. Θα παρουσιαστούν διάφορα σημαντικά αρχιτεκτονικά έργα και δημόσιοι χώροι του 19^ου αιώνα που ανέδειξαν ή και αναφέρθηκαν σε μία ελληνική ταυτότητα, είτε ως αποτύπωμα της τότε ακμάζουσας ελληνικής κοινότητας, είτε ως έργα Γάλλων πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων (όπως οι Fernard Benoit, André-Pierre Hardy, Gaston Castel κ.α.) που αναφέρονταν σε μία οικεία ‘μνήμη’ της Ελλάδας. Τέλος, θα δούμε τον τρόπο που αυτή η μνήμη της Ελλάδας είναι παρούσα στην πόλη της Μασσαλίας σήμερα, ορίζοντας μια διαρκή αστική, πολιτιστική και αισθητική σταθερά. Η ελληνική αρχαιότητα ως θεμέλιο της παλιγγενεσίας καθίσταται αναγνωρίσιμη σε μια πόλη εκτός των γεωγραφικών ορίων της Ελλάδας, αλλά και εντός μίας σύγχρονης εποχής η οποία – πολύ μετά τον στενό ιστορικό ορίζοντα του 1821 –  αυτοπροσδιορίζεται διαρκώς πολιτισμικά με άξονες σταθερά πρότυπα και αξίες.